Lög Landssamtakanna Þroskahjálpar

Uppfært í október 2023.

1. grein. Heiti samtakanna og lögheimili.

Nafn samtakanna er Landssamtökin Þroskahjálp. Lögheimili þeirra er í Reykjavík.

2. grein. Tilgangur þeirra og markmið.

Landssamtökin Þroskahjálp eru frjáls og óháð félagasamtök sem byggja starfsemi sína og stefnumál á mannréttindum.

Tilgangur samtakanna er að berjast fyrir réttindum og vinna að málefnum fólks með þroskahömlun og/eða skyldar fatlanir sem og annars fatlaðs fólks, fatlaðra barna og fjölskyldna þeirra með það að markmiði að tryggja þeim fulla jafnréttisstöðu á við aðra.

Landssamtökin Þroskahjálp vilja að samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks verði innleiddur í lög og alla þjónustu við fatlað fólk á Íslandi. Samtökin leggja líka áherslu á að ákvæði samningsins um réttindi barnsins nái að fullu til fatlaðra barna. 

Samtökin koma fram sem leiðandi aðili gagnvart stjórnvöldum, ríkis og sveitarfélaga og á hverju því sviði sem varðar fatlað fólk og þar sem þau telja að úrbóta sé þörf, með það að leiðarljósi, að fólk með þroskahömlun og annað fatlað fólk njóti að öllu leyti sama réttar og sömu aðstöðu og fólk almennt.

Til að uppfylla ofangreindan tilgang sinn, safna samtökin fjármagni í formi verkefnastyrkja og almennra styrkja, frá opinberum aðilum, lögaðilum og einstaklingum. Fjármagni sem samtökunum áskotnast skal að öllu leyti varið til starfsemi og markmiða og hlutverks samtakanna.

Samtökin starfa samkvæmt lögum nr. 110/2021 um félög til almannaheilla.

3. grein. Aðild að samtökunum.

Aðilar að samtökunum geta þau félög og einstaklingar orðið, sem vinna að tilgangi og stefnu samtakanna. Beiðni um inngöngu í samtökin skal send stjórn samtakanna sem tekur ákvörðun um aðild. Ákvörðun stjórnar skal lögð fyrir næsta landsþing til staðfestingar eða synjunar. Aðildarbeiðnum félaga skulu fylgja afrit af lögum þeirra, ásamt upplýsingum um stjórn þeirra og fjölda félagsmanna.

Einstaklingar geta sótt um aðild að samtökunum til skrifstofu samtakanna. Einstaklingsaðild veitir rétt til að taka þátt í starfi samtakanna og fá sendar fréttir af starfi þeirra.

Einstaklingar sem óska eftir beinni aðild að samtökunum verða jafnframt meðlimir í Hollvinasamtökum Landssamtakanna Þroskahjálpar. Fulltrúar hollvinasamtakanna eiga rétt til setu á landsþingi og fulltrúafundi samkvæmt sömu reglum og skyldum og aðildarfélög. 

Þau félög og samtök sem aðild eiga að Landssamtökunum Þroskahjálp geta komið á framfæri við stjórn samtakanna beiðni um að ákveðin mál verði tekin til umræðu og afgreiðslu innan samtakanna. Stjórn skal fjalla um allar slíkar beiðnir og afgreiða þær. Afgreiðsla stjórnar skal tilkynnt þeim aðilum sem óskuðu eftir aðkomu samtakanna af afgreiðslu mála.

4. grein. Landsþing.

Landsþing samtakanna er æðsta vald þeirra. Landsþing er jafnframt aðalfundur samtakanna. Það skal haldið annað hvert ár, í októbermánuði. Landsþing er öllum opið með málfrelsi og tillögurétt. Skal til þess boðað með a.m.k. eins mánaðar fyrirvara með sérstöku fundarboði sem sent er aðildarfélögum og félögum í Hollvinasamtökum samtakanna. Tillaga að dagskrá landsþings skal fylgja fundarboði. Dagskráin skal samþykkt í upphafi þings. Atkvæðisrétt á landsþingi hafa kjörnir fulltrúar aðildarfélaganna og hollvinasamtaka og stjórnarmenn samtakanna. Landsþing er löglegt ef löglega er til þess boðað.

Aðildarfélög og hollvinasamtök geta komið tillögum að ályktunum og umfjöllunarefni landsþings á framfæri við skrifstofu samtakanna og skulu þær berast skrifstofu samtakanna eigi síðar en 1. september það ár sem landsþing er haldið. Stjórn samtakanna skal fjalla um fram komnar tillögur og afgreiða þær.

Stjórn skal leita til aðildarfélaga um skipan kjörbréfa og ályktananefnd þingsins og tilkynna hverjir sitja í umræddum nefndum með aðalfundarboði.

Á landsþingi fer fulltrúafjöldi hvers félags og samtaka eftir félagatölu, þannig að fyrir allt að 200 félagsmenn koma 2 fulltrúar og síðan 1 fulltrúi fyrir hverja 200 félagsmenn eða brot úr 200. Á þinginu getur eitt félag þó ekki farið með meira en 1/5 hluta atkvæða.

5. grein. Dagskrá Landsþings.

Á landsþingi skulu mál tekin fyrir sem hér segir:

1. Dagskrá borin upp til samþykktar.
2. Beiðnir um aðild að samtökunum.
3. Samþykkt kjörbréfa.
4. Skýrsla stjórnar og umræður um málefni og markmið samtakanna.
5. Lagðir fram reikningar samtakanna fyrir síðustu tvö ár.
6. Tillögur um lagabreytingar.
7. Tillaga að ákvörðun árlegra aðildargjalda aðildarfélaganna næstu tvö árin.
8. Afgreiðsla ályktana.
9. Kosning stjórnar Landssamtakanna Þroskahjálpar og fimm manna kjörnefndar.
10. Kosning fimm manna stjórnar Húsbyggingasjóðs.
11. Önnur mál.
    
    

6. grein. Stjórn samtakanna.

Landsþing samtakanna kýs í stjórn þeirra sjö menn og þrjá til vara. Kosning er bundin og skal henni hagað þannig:

a. Kosning formanns til tveggja ára.

b. Kosning þriggja manna í stjórn til fjögurra ára

c. Kosning þriggja manna í varastjórn til tveggja ára.

d. Kosning tveggja skoðunarmanna ársreiknings og tvo til vara til tveggja ára.

e. Kosning fimm manna í kjörnefnd til tveggja ára.

Verði niðurstaða kosninga á þann veg að einstaklingar hljóta jafn mörg atkvæði skal hlutkesti ráða.

Enginn getur setið í stjórn og/eða varastjórn í meira en 8 ár samtals án lotuskila. Formaður getur þó setið í allt að 8 ár óslitið, óháð fyrri stjórnarsetu. Meirihluti stjórnamanna skal koma úr röðum fatlaðs fólk og/eða aðstandenda þess og skal ávallt að lágmarki vera einn stjórnarmaður úr röðum fatlaðs fólks og annar til vara. Láti stjórnarmaður af embætti á kjörtímabilinu tekur sá varamaður sæti hans sem lengst hefur gegnt embætti varamanns. Dugi sú regla ekki til að skipa nýjan stjórnarmann skal varpað hlutkesti um hver þeirra varamanna sem lengst hafa setið taki sæti stjórnarmanns. Situr hinn nýi stjórnarmaður fram að næsta landsþingi. Láti formaður af embætti á kjörtímabilinu tekur varaformaður við sem formaður fram að næsta landsþingi.

Stjórnin kýs varaformann samtakanna og tvo menn aðra úr hópi aðalstjórnarmanna er skipa framkvæmdaráð samtakanna, ásamt formanni þeirra. Formaður skal stjórna þessum kosningum. Í framkvæmdaráði skal að lágmarki sitja einn fatlaður einstaklingur.

Stjórnin fer með málefni samtakanna í samræmi við ákvarðanir samtakanna, lög þeirra, tilgang og markmið.

Stjórn samtakanna skal móta stefnu samtakanna, hafa eftirlit með rekstri þeirra og taka ákvarðanir um starf þeirra. Stjórn skal halda fundargerðir um niðurstöður og ákvarðanir stjórnarfunda.

Einungis stjórn samtakanna getur veitt og afturkallað prókúruumboð. Stjórn ritar firma samtakanna og getur veitt og afturkallað umboð til að rita firma. Stjórn samtakanna hefur heimild til að ákveða sölu, skipti og veðsetningu eigna samtakanna. Nægir einfaldur meirihluti aðalmanna stjórnar til að veita og afturkalla prókúruumboð og umboð til að rita firma.

Framkvæmdaráðið annast allan rekstur samtakanna í samræmi við lög þeirra og ákvarðanir stjórnar. Halda skal framkvæmdaráðsfundi að jafnaði einu sinni á milli stjórnafunda.

Stjórn getur ráðið framkvæmdastjóra til að fara með rekstur samtakanna í sínu umboði. Framkvæmdastjóri skal hlíta stefnu og fyrirmælum stjórnar og vinna að markmiðum samtakanna.

Komi til ákvörðunartöku með atkvæðagreiðslu í stjórn skal gætt að hæfi stjórnarmanna m.a. hvort ákvörðunarefnið snertir eigin hagsmuni stjórnarmanna. Stjórnin er ákvörðunarbær þegar meiri hluti stjórnarmanna sækir fund. Einfaldur meiri hluti atkvæða ræður úrslitum á stjórnarfundum. Falli atkvæði jöfn hefur formaður oddaatkvæði.

Stjórnarfundi skal halda að jafnaði annan hvern mánuð. Skylt er formanni að kalla stjórn saman ef þriðjungur aðalstjórnamanna óskar þess skriflega, enda tilgreini þeir hvaða dagskrárefni þeir óska eftir að tekið sé fyrir þar. Stjórn samtakanna eða landsþing geta skipað nefndir til að fjalla um tiltekna málaflokka.

Fatlaðir einstaklingar sem sitja í stjórn og framkvæmdaráði eiga rétt á aðstoðarmanni að eigin vali við störf sín. Kostnaður við aðstoðarfólk greiðist af Landssamtökunum Þroskahjálp sé hann ekki greiddur af opinberum aðilum.

Stjórnarmenn, framkvæmdastjóri og handhafar prókúru og heimildar til að rita firma samtakanna skulu vera lögráða og fjár síns ráðandi.

7. grein. Fulltrúafundur.

Haldinn skal minnst einn fulltrúafundur aðildarfélaganna um málefni samtakanna árið milli landsþinga og skal hann haldinn til skiptis í landsfjórðungunum. Stjórn samtakanna boðar til fundarins með minnst mánaðar fyrirvara með sambærilegum hætti og boðað er til landsþings, sbr. 4. gr.

8. grein. Húsbyggingasjóður

Samtökin reka húsbyggingasjóð sem byggir og kaupir íbúðir sem eru leigðar fötluðu fólki. Markmið sjóðsins er að greiða fyrir að fötluðu fólki bjóðist hentugt og gott húsnæði fyrir leigugjald sem það getur ráðið við. Framkvæmdastjóri samtakanna er jafnframt framkvæmdastjóri húsbyggingasjóðs.

Sérstök 5 manna stjórn skal vera yfir húsbyggingasjóð og skal hún kosin á landsþingi til tveggja ára. 

Stjórn húsbyggingasjóðs skal kjósa formann og skipta með sér verkum eftir því sem hún telur tilefni til.

Bókhald Húsbyggingasjóðs skal haldið aðgreindu frá bókhaldi samtakanna og þá skal sérstakur ársreikningur gerður fyrir sjóðinn.

Landsþing skal samþykkja sérstaka skipulagsskrá fyrir sjóðinn.

9. grein. Lagabreytingar.

Tillögur um breytingar á lögum samtakanna skulu vera skriflegar og hafa borist skrifstofu samtakanna eigi síðar en 1. september þess árs sem landsþing þess er haldið. Framkomnar tillögur skal senda aðildarfélögunum með aðalfundarboði. Lögum samtakanna verður ekki breytt nema á landsþingi og þarf til þess 3/4 hluta greiddra atkvæða.

10 grein. Reikningar samtakanna.

Reikningsár samtakanna skal vera almanaksárið 1. janúar til 31. desember. Reikningar skulu endurskoðaðir eða kannaðir af löggiltum endurskoðanda samkvæmt ákvörðun stjórnar ásamt kjörnum skoðunarmönnum. Ársreikningur skal fullgerður og undirritaður eigi síðar en sex mánuðum eftir lok reikningsárs.

Birta skal áritaðan og samþykktan ársreikning, sem og upplýsingar um hvenær ársreikningur var samþykktur, á vef samtakanna eða opinberlega með sambærilegum hætti. Ársreikningar samtakanna skulu bornir upp til samþykkis á landsþingi samtakanna.

11. grein. Upplýsingar og árgjöld.

Eigi síðar en 1. júní ár hvert skal kalla eftir upplýsingum frá aðildarfélögum um starfsemi viðkomandi félags. Upplýsingar skulu berast til skrifstofu fyrir 15. september. Árgjöld skulu miðast við félagatölu hvers félags og greiðast eigi síðar en 31. desember ár hvert.

Félög greiða fullt aðildargjald fyrir 200 félagsmenn og 50% af félagsgjaldinu fyrir þá félagsmenn sem fara yfir 200 manns.

12. grein. Slit samtakanna.

Verði samtökunum slitið skal fara með tillögur um það eins og fer um lagabreytingar. Til fundarins skal boða bréflega og fer tala fulltrúa á fundinum eftir sömu reglum og eiga við um landsþing. Fundur sem samþykkir að slíta samtökunum ákveður einnig hvernig ráðstafa skuli eignum þeirra og hvernig haga skuli greiðslu skulda. Eignum samtakanna má þó aðeins ráðstafa í samræmi við markmið þeirra.

13. grein. Gildistaka.

Lög þessi öðlast gildi við samþykkt landsþings 2023